Napisz wypracowanie na podany temat

Temat 1.

Źródło nadziei w czasach trudnych dla człowieka.

Temat 2.

Jak błędna ocena sytuacji wpływa na życie człowieka?

Pamiętaj, aby w pracy odwołać się do:

a) lektury obowiązkowej

b) innego utworu literackiego

c) wybranych kontekstów

1. Musisz odwołać się do literatury obowiązkowej (która pojawia się w kanonie lektur szkolnych).

2. Nie możesz popełnić błędu kardynalnego. 3. Wypowiedź dotyczy problemu wskazanego w poleceniu.

3. Musisz odwołać się do lektury, wskazanej w poleceniu lub wybranej lektury obowiązkowej oraz innego utworu literackiego w sposób funkcjonalny.

4. Wykorzystaj kontekst literacki, np.: historycznoliteracki, teoretycznoliteracki, literacki, biograficzny, kulturowy, mitologiczny, biblijny, religijny, historyczny, filozoficzny, egzystencjalny, polityczny, społeczny, które pogłębiają i rozwijają rozważany problem.

5. Przedstaw swoją argumentację.

TEZA: Błędna ocena sytuacji zawsze przyczynia się do negatywnych wydarzeń.

Akapit analityczny:

Argument: Błędna ocena sytuacji prowadzi do podejmowania niewłaściwych decyzji, które mogą zaważyć na całym życiu człowieka. W konsekwencji działania oparte na złym rozpoznaniu rzeczywistości prowadzą do poważnych strat — emocjonalnych, psychicznych lub moralnych.

Przykład: Przykładem może być główny bohater z powieści Zbrodnia i Kara. Rodion Raskolnikow uważał, że zabicie lichwiarki przyczyni się do polepszenia bytu oraz pozwoli wprowadzić sprawiedliwość, jednak jego decyzja okazała się błędna. Mężczyzna po zabiciu lichwiarki doświadcza silnych wyrzutów sumienia, popada w obłęd, izoluje się i cierpi fizycznie oraz psychicznie. Dopiero dzięki Soni zdobywa się na przyznanie do winy i próbę moralnej odnowy.

Kontekst: Warto zaznaczyć, że motyw błędniej oceny sytuacji również pojawia się w dramacie Antygona. Kreon uważał, że ukaranie Antygony za pochówek brata jest dobrą decyzją, ostatecznie jego ocena sytuacji okazała się błędna, bo źle oszacowane sytuacje doprowadziły do śmierci jego syna, a także żony.

Wniosek: Zarówno w literaturze, jak i w życiu, błędna interpretacja sytuacji może prowadzić do nieodwracalnych konsekwencji. Właśnie dlatego warto zatrzymać się i przemyśleć swoje decyzje — pozorne dobro może okazać się źródłem cierpienia, jeśli opiera się na fałszywych przesłankach.

6. Staraj się uważać na błędy rzeczowe i językowe.

Przykładowe konteksty i utwory:

Król Edyp Sofokles: Edyp błędnie ocenił swój los, uważał, że ucieczka stanowi rozwiązanie sytuacji, jednak ocena sytuacji okazała się błędna.

Biblia: Adam i Ewa błędnie ocenili sytuacje, jedząc owoc z drzewa poznania dobra i zła, ich działania przyczyniły się do ukarania ludzi, którzy od tamtego dnia ciężko pracują, znoszą cierpienie, a kobiety rodzą w bólach dzieci.

Lalka B. Prus: Wokulski zakochał się w Izabeli Łęckiej, uważał ją za ideał kobiety, jednak ocena jego sytuacji była błędna.

Profesor Andrews w Warszawie: Bohater błędnie dokonał oceny miasta, do którego przybył, a to spotkało się z wieloma przygodami, które przeżył. Don Kichot: Rycerz źle oceniał sytuacje, wydawało mu się, że walczy z potężnym przeciwnikiem, ale ostatecznie walczył z wiatrakami.

Tango S. Mrożek: Rodzicom Artura wydawało się, że pozbycie się wszelkich ograniczeń z życia przyczyni się do szczęścia w rodzinie, ostatecznie rodzina okazała się zagubiona.

Kontekst historycznoliteracki: obozy pracy – ludzie myśleli, że jadą do pracy, ostatecznie ich ocena sytuacji okazała się błędna.

1. Musisz odwołać się do lektury, wskazanej w poleceniu lub wybranej lektury obowiązkowej oraz innego utworu literackiego w sposób funkcjonalny. 2. Wykorzystaj kontekst literacki, np.: historycznoliteracki, teoretycznoliteracki, literacki, biograficzny, kulturowy, mitologiczny, biblijny, religijny, historyczny, filozoficzny, egzystencjalny, polityczny, społeczny, które pogłębiają i rozwijają rozważany problem.3. Przedstaw swoją argumentację. 4. Staraj się uważać na błędy rzeczowe i językowe.

Przykładowe konteksty i utwory:

Argument 1: Nadzieja jako nieodłączny element ludzkiej psychiki, związany z wiarą

Nadzieja od wieków towarzyszy człowiekowi w momentach kryzysu, dając siłę do przetrwania. Jej symbolikę odnaleźć można już w mitologii.

Uzasadnienie:

Motyw nadziei pojawia się w micie o Puszce Pandory – ostatnim elementem, który pozostał w środku po wypuszczeniu wszystkich nieszczęść świata, była właśnie nadzieja (symbolizowana często przez motyla). Pokazuje to, że nawet w obliczu zła człowiek ma prawo oczekiwać poprawy losu i nie poddaje się całkowicie rozpaczy.

Wskazówka do wypracowania:

Zaznacz, że ten mit ukształtował zachodni sposób myślenia o cierpieniu – że każda tragedia niesie ze sobą potencjał odrodzenia.

Przykład: Sonia ze „Zbrodni i kary” – Dostojewski

Sonia, mimo że została zmuszona do prostytucji, nie utraciła duchowej czystości i wiary w Boga. Jej niezłomność, łagodność i gotowość do poświęcenia są źródłem nadziei dla Raskolnikowa – człowieka zagubionego, który stracił moralny kompas.

Petersburg w powieści jest miastem mrocznym i brudnym, metaforą duchowego chaosu. Sonia – przeciwnie – reprezentuje światło i miłość, które umożliwiają Rodionowi przemianę.

Wskazówka do wypracowania:

Zaznacz kontrast: „miasto – upadek, Sonia – zbawienie”. Sonia to przykład nadziei, która nie wynika z siły, lecz z cichej wytrwałości i relacji z drugim człowiekiem.

 Kontekst: Hiob z Biblii – cierpienie i nadzieja

Hiob, postać biblijna, doświadczył skrajnych strat: majątku, dzieci, zdrowia. Mimo to nie porzucił wiary w Boga. W Księdze Hioba znajduje się metafora drzewa: „bo ścięte na nowo wyrasta”, co podkreśla, że nawet po katastrofie może narodzić się życie.

Wskazówka do wypracowania:

Porównaj Hioba z Sonią – oboje cierpią, ale ich nadzieja zakorzeniona jest w wierze i miłości, nie w logice.

 Argument 2: Bunt jako sposób na zachowanie nadziei w ekstremalnych warunkach

W sytuacjach granicznych, gdzie nie ma przestrzeni na klasyczną nadzieję, to bunt staje się formą oporu i wiary w sens istnienia.

Przykład: Kostylew z „Innego świata” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego

Kostylew, więzień sowieckiego łagru, samookalecza się, by uniknąć pracy – to jego forma buntu przeciwko systemowi. Dla niego to sposób na zachowanie tożsamości, kontroli nad własnym ciałem i życiem.

Mimo brutalnych przesłuchań nigdy nie przyznaje się do winy. Zachowuje milczenie jako akt godności. W świecie, gdzie jednostka jest niczym, jego postawa staje się przejawem wewnętrznej wolności.

Wskazówka do wypracowania:

Pokaż, że bunt – nawet milczący – może być formą nadziei, bo pozwala „nie dać się złamać”. Porównaj z filozofią Camusa – człowiek absurdalny żyje mimo braku sensu.

Argument 3: Relacje międzyludzkie jako źródło nadziei w czasie wojny i opresji

Gdy świat pogrąża się w chaosie, to więzi z innymi ludźmi dają siłę, pomagają przetrwać i zachować człowieczeństwo.

Przykład: „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego

Bohaterowie – Rudy, Alek, Zośka – dojrzewają w warunkach wojny. Ich przyjaźń, wspólna walka i ideały patriotyczne stają się fundamentem nadziei. Mimo tortur i śmierci nie zdradzają siebie nawzajem – pokazują, że miłość do ojczyzny i lojalność są silniejsze niż strach.

Wskazówka do wypracowania:

Zwróć uwagę, że ich działania (np. mały sabotaż) nie zmieniają od razu losów wojny, ale dają ludziom poczucie sensu i sprawczości. Nadzieja ma tu wymiar wspólnotowy.

 Kontekst: poezja żołnierska, II wojna światowa

W utworach Baczyńskiego, Gajcego czy Słonimskiego widać tęsknotę za wolnością i wiarę w zwycięstwo – nawet jeśli życie poety kończy się tragicznie. Nadzieja w tych tekstach to miłość do ojczyzny, marzenie o przyszłości, bliskość z drugim człowiekiem.

„Dżuma” Alberta Camusa, - „Kamienie na szaniec” Aleksandra Kamińskiego, - „Mały Książę” Antoine’a de Saint-Exupéry’ego, - „Lalka” Bolesława Prusa czy poezję Zbigniewa Herberta.- „Człowiek w poszukiwaniu sensu” Viktora E. Frankla.- „Dziady cz. III” A. Mickiewicza - „Wesele” S. Wyspiańskiego- „Rok 1984” G. Orrwell - Przedwiośnie S. Żeromskiego- Pieśni J. Kochanowskiego - „Potop H. Sienkiewicz - „Quo Vadis” H. Sienkiewicza

Kontekstem historycznym może być II wojna światowa Epoka romantyzmu – szczególnie walka o niepodległość podczas zaborów.