Akcent to mocniejsze wymówienie jednej sylaby (inaczej zgłoski) w wyrazie (akcent wyrazowy) albo określonego wyrazu w zdaniu (akcent zdaniowy).
W języku polskim najczęściej akcentuje się sylabę przedostatnią, czyli drugą od końca (np., domowy, student, egzamin). W wymowie starannej akcent pada na trzecią sylabę od końca:
• w wyrazach obcych zakończonych na –ika lub –yka (np. fizyka, polityka, matematyka, logika) oraz w ich formach równych pod względem liczby sylab mianownikowi liczby pojedynczej (np. M. gramatyka, D. gramatyki, C. gramatyce);
C. lm. gramatykom, ale: D. lm. gramatyk, N., lm. gramatykami;
• w formach 1.,2. os.1. mn. czasu przeszłego (graliśmy, czytaliśmy, pisaliście);
• w formach 1.,2.,3., l. poj. oraz 3, os. l. mn. trybu przypuszczającego (grałbym, grałabyś, grałaby, graliby, prałbym, zrobiłbym, zrobiłby, zrobiliby,);
• w liczebnika typu: czterysta, siedemset, osiemset, dziewięćset,
• w spójnikach i partykułach typu:abyście, żebyście, niechajże, abyśmy, żebyśmy, bodajże
• w mianowniku niektórych wyrazów obcego pochodzenia (np. rzeczpospolita, prezydent, również: rzeczpospolita, prezydent, maksimum, minimum, opera, uniwersytet).
Na czwartą sylabę od końca akcent pada w formach 1. i 2. os. l. mn. trybu przypuszczającego (np. pisalibyśmy, pisałybyśmy, czytalibyśmy, czytalibyście).
Akcent na ostatnią sylabę pada zwykle w nazwach własnych pochodzenia francuskiego, np. Rodin (rodę), i wyrazach o oryginalnej pisowni zapożyczonych z tego języka, np. attache (atasze), tournée (turne), jury (żiri). Na ostatnią sylabę w wyrazie pada też akcent staranny w rzeczownikach rozpoczynających się od przedrostków: arcy–, eks–, wice– (np. arcyłotr, ekskról, wiceszef).
Akcentowanie to proces położenia nacisku silniejszym wydechem na pewien odcinek wypowiadanego słowa, zdania lub tekstu.
Akcent wyrazowy pada na ostatnią sylabę:
– w niektórych wyrazach obcego pochodzenia
– wyrazach powstałych z połączenia cząstek typu anty–, extra–, super–, kontr–, eks–, wice–, arcy– z jednosylabowymi rzeczownikami.
Akcent wyrazowy pada na trzecią sylabę od końca:
– w wyrazach obcych zakończonych na –yka, –ika,
– w niektórych wyrazach pochodzenia obcego,
– w czasownikach w 1.i 2. os. lm. w czasie przeszłym,
– czasownikach w trybie przypuszczającym w 1., 2., 3. os. lp. i 3. lm.,
– w niektórych liczebnikach,
Akcent wyrazowy pada na czwartą sylabę od końca:
– w czasownikach w trybie przypuszczającym w 1. i 2. os. lm.,