Węglowodory składają się z węgla i wodoru- można zatem przyjąć wzór ogólny CxHy.
Węgiel stanowi 82,76% masowych całego związku, zaś wodór- 100-82,76=17,24% masowych całego związku.
Aby ustalić stosunek molowy obu pierwiastków w związku, należy ich zawartość procentową podzielić przez masę molową tych pierwiastków, zaczerpniętą z układu okresowego. Zatem:
C =
= 6,8967 mola
H =
17,24 mola
Wzór C6,8967H17,24 nie jest wzorem prawidłowym i końcowym, dlatego należy obie ilości moli podzielić przez mniejszą z wartości- 6,8967, wówczas:
C =
= 1 mol
H =
2,5 mola
Sytuacja wygląda lepiej, ale nadal chcemy doprowadzić ilości moli pierwiastków do liczb naturalnych, ponieważ wzór CH2,5 nie jest ostatecznym. Chcąc pozbyć się ułamka, obie wartości mnożymy przez najprostszą z możliwych- dwójkę, wówczas:
C =
H =
Odpowiedź: Wzór empiryczny węglowodoru to C2H5.
Wzór empiryczny to skrócony wzór rzeczywisty, wyrażony za pomocą najmniejszych liczb całkowitych- w opisywanym przypadku jest to C2H5.
Wzór rzeczywisty uwzględnia faktyczne ilości atomów pierwiastków w cząsteczce związku chemicznego. Może on być tożsamy ze wzorem empirycznym.
Mając na uwadze, iż wzór empiryczny węglowodoru, który uzyskaliśmy, nie mieści się w kanonach żadnego z wzorów ogólnych dla poszczególnych grup węglowodorów, domyślamy się, że nie stanowi on jednocześnie wzoru rzeczywistego, a powstał w wyniku skrócenia ilości pierwiastków we wzorze C4H10 (alkan- butan).
Inny przykład:
Jeśli wzór rzeczywisty związku miałby postać A5B10C15, to jego wzór empiryczny powstałby przez skrócenie ilości moli atomów pierwiastków do najprostszej postaci, czyli przez 5. W wyniku tego uzyskany wzór empiryczny miałby postać AB2C3. Jeśli natomiast wzór rzeczywisty związku miałby postać A3B7C9, to nie mamy możliwości doprowadzenia go do prostszej postaci przez brak wspólnego mianownika dla wszystkich współczynników, więc jego wzór empiryczny będzie identyczny.