1. Wstąpienie na tron cara Aleksandra II i reformy w państwie po przegranej wojnie krymskie obudziły w Polakach nadzieję na niepodległość.
2. Poparcie społeczeństwa zdobyły stronnictwa polityczne „czerwonych” i „białych”, które sprzeciwiały się ugodzie z Rosją.
3. Armia rosyjska krwawo tłumiła pokojowe manifestacje w miastach Królestwa.
4. Aleksander Wielopolski kazał przeprowadzić branki polskich spiskowców do rosyjskiego wojska.
Powstanie styczniowe było największym zrywem niepodległościowym po zniewoleniu Polski przez zaborców. Jego klęska odbiła się szerokim echem w całej Europie, a nadzieje Polaków na odzyskanie swojego kraju spadły. Skutkiem tych wydarzeń było porzucenie walki o niepodległość za pomocą walki zbrojnej na rzecz umacniania ziem polskich: tzw. praca organiczna.