Krzyżacy pragnęli odzyskać Prusy Królewskie, co doprowadziło do wojny polsko-krzyżackiej (1519-1521).
Nie mając szans na zwycięstwo, wielki mistrz Albrecht Hohenzollern: rozwiązał zakon krzyżacki w Prusach, przyjął luteranizm, ogłosił utworzenie świeckiego państwa nazwanego Prusami Książęcymi.
W 1525 r. Albrecht złożył hołd lenny Zygmuntowi Staremu, nazywany hołdem pruskim.
Zygmunt Stary zawarł pokój z sułtanem (1533).
W początkach rządów Zygmunta Starego było lennem Polski. W 1529 r. król przyłączył je do Polski.
W 1561 r. wielki mistrz rozwiązał zakon kawalerów mieczowych i poddał Inflanty Zygmuntowi Augustowi.
Moskwa, Dania i Szwecja nie zgodziły się na oddanie Inflant Polsce i Litwie. Z tego powodu wybuchła pierwsza wojna północna (1563-1570).
Wojna zakończyła się podziałem Inflant między jej uczestników.
Prusy Królewskie były prowincją przyłączoną do Polski, po wojnie trzydziestoletniej w XV w. Krzyżacy pragnęli je odzyskać, dlatego doprowadzili do konfliktu z Polską. Albrecht Hohenzollern złożył hołd lenny królowi Polski. Była to uroczystość, w czasie której zawierano kontrakt lenny. Hołd ten przyjął nazwę pruskiego, ponieważ dotyczył państwa zakonu krzyżackiego w Prusach. Oprócz tego jego wielki mistrz zmienił wyznanie i zarządził sekularyzację państwa, wskutek czego powstały Prusy Książęce.
W 1533 r. miało miejsce zawarcie pokoju wieczystego z Turcją.
Mazowsze przeszło pod panowanie polskiego króla, na mocy przysięgi sejmu mazowieckiego z 1526 r. i po śmierci ostatniego księcia mazowieckiego.
W 1561 r. w Polsce panował już Zygmunt August. W czasie jego kadencji odbyła się pierwsza wojna północna, zwana także siedmioletnią, czyli konflikt o Inflanty, obecną Łotwę i Estonię. Zakończyła się pokojem w Szczecinie i rozejmem w Moskwie, na skutek których nastąpił podział spornego terenu pomiędzy Szwecję, Danię, Moskwę i Polskę.