| Prawa szlachty | Obowiązki szlachty |
| · przywileje związane ze stanem szlacheckim,· prawo posiadania ziemi,· nienaruszalność majątku,· inny status prawny niż reszta grup społecznych (możliwość wyrażania swojego stanowiska na sejmikach lokalnych, możliwość uczestniczenia w sejmie walnym, który podejmował istotne dla kraju decyzje i ustanawiał prawa, niskie podatki, dostęp do wysokich stanowisk w państwie)· posiadanie herbu,· przeprowadzanie reform | · służba wojskowa (udział w pospolitym ruszeniu),· udział w popisach (zjazdy, na których dokonywano spisu wojska)· obowiązek właściwego sprawowania rządów,· obowiązek kreowania dobrego imienia szlachty, |
W Polsce można było nabyć szlachectwo. Najczęściej odbywało się to poprzez proces sądowy, w trakcie którego kandydat na szlachcica musiał udowodnić posiadanie odpowiednich przodków. Ponadto szlachcicem można było zostać poprzez nobilitację, czyli nadanie tytułu szlacheckiego za zasługi, np. wojenne.