Oznacza to, iż członkiem partii politycznej zostać można wyłącznie z własnej woli (bez przymusu). Równość partii zaś, oznacza ich jednakową odpowiedzialność przed prawem oraz społeczeństwem – inaczej, niż ma się to w systemach monopartyjnych, gdzie tylko jedna partia jest legalna, działalność innych zaś jest zabroniona.
System monopartyjny jest charakterystyczny dla państw totalitarnych i autorytarnych – w ubiegłym wieku występował m.in. w III Rzeszy, Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich i faszystowskich Włoszech.