Czynnik mutagenny to dowolna substancja chemiczna lub czynnik fizyczny, biologiczny, który może powodować zmiany w materiale genetycznym (DNA) organizmu, prowadzące do zmian w kodzie genetycznym, czyli mutacji. Mutacje te mogą być szkodliwe, neutralne lub korzystne dla organizmu, w zależności od rodzaju i lokalizacji. Promieniowanie UV ze słońca lub solarium może powodować uszkodzenie DNA, prowadząc do mutacji, które mogą powodować raka skóry. Promieniowanie UV może powodować powstawanie dimerów pirymidynowych w DNA, które są nieprawidłowościami w strukturze nici DNA zakłócającymi replikację i transkrypcję DNA. Dym tytoniowy zawiera szereg substancji chemicznych o właściwościach mutagennych np.: benzopiren, wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA), które zakłócając homeostazę płuc doprowadzają do ich nowotworzenia. Aflatoksyny – substancje produkowane przez grzyby pleśniowe są wybitnie mutagenne, gdyż powodują zaburzenia w przebiegu replikacji DNA, czy podziałach komórkowych doprowadzając do powstawania nowotworów.
Wyjaśnienie:
Ważne jest, aby w miarę możliwości zminimalizować narażenie na czynniki mutagenne, aby zmniejszyć ryzyko mutacji genetycznych i związanych z nimi problemów zdrowotnych. Stąd należy chronić skórę przed promieniowaniem UV, nie wdychać dymu tytoniowego, czy nie spożywać produktów, które zostały porażone pleśnią.
