- rozpad ZSRR – słaby rozwój gospodarczy w państwach znajdujących się pod wpływem ZSRR;
- rozpad Jugosławii – zróżnicowanie religijne i etniczne społeczeństwa Jugosławii;
- rozpad Czechosłowacji – konflikt o władzę w państwie.
W wyniku rozpadu ZSRR powstało 15 nowych państw, rozpad Jugosławii spowodował utworzenie się 7 krajów, natomiast w przypadku rozpadu Czechosłowacji powstały Czechy oraz Słowacja.