Pod wpływem zarządzonego poboru do armii rosyjskiej A. 22 stycznia 1863 r. spiskowcy powołali do życia E. Tymczasowy Rząd Narodowy i podjęli decyzję o wybuchu powstania. Chcąc zaangażować w powstanie chłopów, gwarantowali im F. nadanie ziemi na własność. Powstanie przybrało formę I. wojny partyzanckiej, gdyż powstańcom J. nie udało się stworzyć regularnej armii do walki z wojskami rosyjskimi. Walkami został objęty obszar L. Królestwa Polskiego i tzw. ziem zebranych. Aresztowanie wiosną 1864 r. Ostatniego dyktatora powstania O. Romualda Traugutta oznaczało faktyczny upadek powstania.
Armia rosyjska była lepiej wyszkolona i miała przewagę liczebną, przez co powstańcom nie udało się odnieść znaczących zwycięstw w powstaniu.