Oficjalnie różnice wyznaniowe znacząco wpływały zawierane traktaty i sojusze. Państwa protestanckie będące pod wpływami Rzeszy zjednoczyły się i utworzyły w 1608 r. Unię Protestancką, natomiast kraje, w których dominował katolicyzm, powołały do życia Ligę Katolicką.
Natomiast Francja tylko po części kierowała się względami religijnymi, bardziej praktycznymi – ich celem było osłabienie Habsburgów, dlatego francuska dyplomacja (Francja była krajem katolickim) zadbała, żeby do wojny przystąpiła Szwecja.
Według założeń pokój westfalski kończący wojnę trzydziestoletnią, który został podpisany w 1648 r., poruszał również kwestię ograniczenia wystąpienia w przyszłości walk na tle religijnym. Ustalono, że to władca ma decydujące zdanie o religii dominującej na terenie jego państwa. Jeśli wybór kłóciłby się z poglądami poddanego, mógł on wyemigrować do innego kraju. Ponadto obcy władcy nie mogli zmusić nikogo do danych religii czy wyznania.
