Każda legenda, choć najczęściej jest ubarwiona i w dużym stopniu zmyślona, może mieć w sobie jakąś część, która jest prawdziwa i zdarzyła się naprawdę. Ziarno prawdy symbolizuje bardzo mały ułamek, który jest prawdziwy.
Powiedzenie sugeruje, że niektóre historie, choć są zmyślone, mogą zawierać w sobie jakąś prawdę. Przykłady legend: Legenda o Popielu, Legenda o Piaście Kołodzieju, Legenda o Bazyliszku, Legenda o Lechu, Czechu i Rusie.