| Fragmenty ironiczne | Wyjaśnienie |
| „Polacy z początku wszyscy chcieli być dyrektorami, o co nawet pobili się i rozbiegli. Dopiero gdy im głód dokuczył, zeszli się znowu, i zapytawszy o radę Francuzów, Niemców, przechodniów lub gapiów, wybrali sobie dyrektorów ledwie wówczas, gdy pod francuskim i niemieckim budynkiem już stały fundamenty”. | – Polacy nie są zdolni do współpracy, kłócą się;– podejmują działanie dopiero w obliczu osobistego problemu (głód);– brak samodzielności – pytanie przypadkowych ludzi o radę; |
| „Polacy zaś nie bardzo syci poszli spać, ale za to dyrektorowie ich wyprawili sobie bal polski, który podziwiano w całym Paryżu”. | – nierówności wśród Polaków;– wyżej postawieni dyrektorowie urządzają bal;– niżej postawieni pracownicy są głodni i nie mają wsparcia;– najważniejszy jest zachwyt i uznanie otoczenia; |
| „Ale dyrektorowie Polacy, zmęczeni tańcem, spali coś do południa i dopiero ku wieczorowi jeden z nich wynalazł nową figurę mazura, a drugi bardzo misterne łóżko składane, z którego można było zrobić karabin i fortepian, bez możności jednak grania na fortepianie, strzelania z karabinu i sypiania na łóżku”. | – brak konsekwencji w pracy i w działaniu;– pomysły są niepraktyczne i bezużyteczne; |
| „Pracujący bowiem, straciwszy chęć do roboty, wymyślali dyrektorom, a dyrektorzy, wiedząc, że na budownictwie już nic nie zyskają, utworzyli balet i postanowili objeżdżać Europę…” | – lenistwo i skłonność do poddawania się w obliczu niepowodzenia;– pomysłowość i odnajdywanie korzyści w różnych sytuacjach; |
Ironia:
– wypowiedz bazująca na celowej niezgodności, przeciwieństwie dosłownego i ukrytego poziomu wypowiedzi, np. „Jaka piękna pogoda” wypowiedziane podczas burzy;
– potocznie ironię rozumie się jako kpinę, złośliwość lub wyśmiewanie;
– w literaturze ironia ma za zadanie okazanie dystansu autora względem opisywanego tematu, zdarzeń lub osób;
– służy do wykpienia lub okazania dystansu względem konkretnych poglądów, postaw, zachowań itp.
Przy pomocy ironii Prus wskazuje na wady Polaków, które ukazuje stereotypowo. Pokazuje ich przywary na tle Francuzów i Niemców.