Tren XI:
– przełomowy tren w całym cyklu;
– monolog wewnętrzny poety, który dokonuje rewizji swojej filozofii życiowej, podważa wszystkie podstawy humanistycznego światopoglądu – podaje w wątpliwość wiarę w cnotę, boski porządek świata, w to, że rozum i dobro uchroni człowieka przed złym losem;
– cierpienie doprowadza poetę do rozpaczy i buntu przeciw Bogu, zwątpienia w sens życia i w istnienie sprawiedliwości Bożej.
1. Przypomnij sobie, że w tym trenie Kochanowski osiąga najgłębszy punkt swojego kryzysu wiary i rozumu.
2. Zauważ, że poeta, wcześniej głoszący spokój stoicki, nie potrafi pogodzić się ze śmiercią córki.
3. Dojdź do wniosku, że utwór pokazuje moment całkowitego załamania – duchowego, filozoficznego i emocjonalnego.