1. Zmysły człowieka, za pomocą których można poznawać przyrodę, to: smak, węch, dotyk, wzrok, słuch.
2. Mapa i plan pomagają na przykład w dokonaniu orientacji w terenie i przeprowadzeniu obserwacji, a kompas umożliwia określenie kierunku północnego zorientowania mapy lub planu.
3. Przyrządami ułatwiającymi poznawanie przyrody są również: lupa, mikroskop, lornetka, luneta, taśma miernicza.
Obserwację możemy wykonać gołym okiem, tzn. posługując się tylko narządem zmysłu lub za pomocą przyrządów, takich jak: mikroskop (można zobaczyć obiekty, które są niewidoczne gołym okiem), luneta (można obserwować obiekty, które znajdują się daleko np. planety), lupa, lornetka.