Gnomonem można nazwać pal, kij lub kamienny obelisk wbity w ziemię, wokół którego narysowanych jest kilka okręgów. Południe słoneczne to moment, w którym słońce znajduje się na niebie w najwyższym możliwym punkcie, a co za tym idzie – przedmioty rzucają najkrótszy możliwy cień. Słońce znajduje się wtedy po południowej stronie nieba, zatem cień wskazuje orientacyjnie kierunek północny. Gdy wiesz, gdzie jest północ, możesz wyznaczyć resztę kierunków wg róży kompasowej.
