· Monarchia – forma rządów, w której rządzi jednostka – król – który przejmuje władzę na drodze dziedziczenia. Jest on odpowiedzialny za sprawowanie władzy wykonawczej, sądowniczej i ustawodawczej, ale sam nie musi podlegać ustanowionemu prawu, w porównaniu do społeczeństwa, które w tworzeniu tego prawa nie uczestniczy. Państwo, które będące monarchią jest wysoce scentralizowane.
· Republika – forma rządów, w której władza jest sprawowana przez reprezentantów społeczeństwa, tworzących m.in. parlament. Władza nie jest tutaj dziedziczna, a wybierana na drodze demokratycznych wyborów. Władza ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza jest rozdzielona pomiędzy odpowiednie jednostki, które są powoływane na określony czas. W tej formie rządów każdy obywatel jest równy wobec prawa, bez względu na pełnioną funkcję.
· Państwo unitarne – jest to ustrój terytorialny, w którym poszczególne jednostki administracyjne są ściśle podporządkowane centralnym organom państwowym. System prawny jest tu jednolity dla całego państwa, a ludzie zamieszkujący je mają takie samo obywatelstwo. System organów władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej w państwie unitarnym jest jednolity.
· Państwo złożone – jest to ustrój terytorialny, w którym jednostki administracyjne posiadają pełną lub ograniczoną suwerenność. Dzieli się ono na konfederacje i federacje.
· Konfederacja – jest to związek państw, powoływany w celu realizacji określonych zadań. Posiada własne organy z przedstawicielami państw członkowskich na czele. Funkcje państw członkowskich są często wykonywane wspólnie, jednak państwa te nie tracą swojej suwerenności.
Informacje niezbędne do sformułowania definicji przedstawiono w poniższych tabelach:
| Porównanie form rządów | |
| Monarchia | Republika |
| Władza jest sprawowana przez jednostkę. | Władza jest sprawowana przez grupę reprezentantów społeczeństwa. |
| Władza monarsza pochodzi od Boga. | Władza nie ma związku z religią. |
| Władza jest dziedziczna. | Władza nie jest dziedziczna, a wybierana na drodze wyborów. |
| Wszystkie rodzaje władzy – ustawodawcza, wykonawcza i sądownicza leżą w rękach jednej osoby. | Rozdział władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej pomiędzy odpowiednie jednostki, powoływane na określony czas. |
| Państwo jest scentralizowane. | Państwo jest scentralizowane w znacznie mniejszym stopniu. |
| Obywatele nie biorą udziału w tworzeniu prawa, muszą je tylko przestrzegać. | Obywatele zarówno muszą przestrzegać prawa, jak i uczestniczą w jego tworzeniu, jeśli wchodzą w skład rządu. |
| Król nie musi podlegać ustanowionemu prawu. | Każdy obywatel jest równy wobec prawa, bez względu na sprawowaną funkcję. |
| Porównanie ustrojów terytorialnych | ||
| Państwo unitarne | Państwo złożone | |
| Poszczególne jednostki administracyjne są ściśle podporządkowane centralnym organom państwowym. | Poszczególne jednostki administracyjne posiadają ograniczoną bądź pełną suwerenność. | |
| System prawny jednolity dla całego państwa. | Federacja | Konfederacja |
| Ludzie je zamieszkujący posiadają takie samo obywatelstwo. | Części składowe państwa (stany, landy itd.) są samodzielne i charakteryzują się polityczną autonomią. | Związek państw powoływany, aby realizować określone zadania. |
| Jednolity system organów władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. | Każda część państwa ma swoją władzę wykonawczą i ustawodawczą, może uchwalać własne ustawy i własną konstytucję, ale muszą być zgodne z ustawodawstwem federacji. | Posiada własne organy z przedstawicielami państw członkowskich na czele. |
| Podwójne obywatelstwo mieszkańców – obywatelstwo związku i odpowiedniej składowej państwa. | Pewne funkcje państwa członkowskie wykonują wspólnie, nie tracąc swojej autonomii. | |
| Oddzielny system prawny i sądowy. | ||
| Dwie izby parlamentarne. | ||