HTG pozwala na nabycie nowych cech (już gotowych rozwiązań), powstałych na drodze doboru naturalnego u innych gatunków lub szczepów. Zwiększa to szybkość nabywania adaptacji, ponieważ powstawanie nowych cech na drodze selekcji naturalnej wymaga wiele czasu.
HTG czyli horyzontalny transfer genów jest procesem polegającym na transferze materiału genetycznego (fragmentu DNA) z jednego organizmu do drugiego, gdzie przekazane geny zostają utrwalone. Wyróżniamy 3 sposoby horyzontalnego transferu genów: transdukcja, transformacja i koniugacja.
Transformacja – proces zmiany sekwencji DNA bakteryjnego poprzez wprowadzenie egzogennego fragmenty DNA. Następnie integruje się on z genomem bakteryjnym komórki, umożliwiając tym samym transkrypcję wprowadzonego fragmentu.
Transdukcja – sposób przeniesienia fragmentu DNA przy pomocy bakteriofaga. Wirus może wbudować we własny genom fragment DNA bakterii dawcy. Wirus wbudowuje we własny genom fragment genomu bakteryjnego. Po zainfekowaniu kolejnej dołącza do genomu gospodarza swój genom oraz fragment pochodzący z genomu bakterii dawcy. W ten sposób komórka – biorca może zyskać nową cechę.
Koniugacja – sposób na przeniesienie plazmidowego DNA z jednej komórki do drugiej. Dobrze znanym przykładem jest plazmid F z Escherichia coli. Komórki posiadające plazmid F (komórki F+) zdolne są do koniugowania z komórkami nie posiadającymi tego plazmidu (komórki F-).