Obszarowe formy ochrony przyrody to:
Parki narodowe mają powierzchnię co najmniej 1000 hektarów. Stan przyrody jest nietknięty przez człowieka lub przekształcony w minimalnym stopniu.
Rezerwaty przyrody cechuje powierzchnia mniejsza niż parków narodowych. Służą one ochronie cennych lub rzadkich ekosystemów naturalnych.
Parki krajobrazowe są wyznaczonymi terenami, które są atrakcyjne przyrodniczo, kulturowo lub historycznie. Można na ich obszarze dokonywać zmian i przekształceń, ale tylko takich, które mają nieznaczny wpływ na ekosystem (np. wycinka niewielkiej ilości drzew lub usunięcie drzew zawalonych podczas nawałnicy).
Każdy park narodowy otoczony jest tzw. otuliną. Jest to obszar zabezpieczający nieprzekształcone przez człowieka ekosystemy znajdujące się na terenie parku przed wpływem czynników napływających z sąsiednich – przekształconych przez człowieka terenów. W Polsce istnieją 23 parki narodowe.
Rezerwat przyrody i park krajobrazowy nie posiadają strefy buforowej w postaci otuliny, tylko bezpośrednio sąsiadują z obszarami całkowicie lub częściowo przekształconymi przez człowieka.