Zasada morfologiczna
Cząstki morfologiczne wyrazów pisze się tak samo lub podobnie we wszystkich formach i wyrazach pokrewnych mimo odmiennej wymowy, która może być spowodowana:
–uproszczeniami, np.: warszawski, porządny, mimo wymowy potocznej [warszaski], [pożonny];
–upodobnieniami, np.: kod – kodu, kodować, kodowany (mimo że w wyrazie kod słychać na końcu [t], pisze się d; trawka – trawa, traweczka, trawnik; bezstronny, bezprzykładny.
Czasem jednak zachodzą zmiany w pisowni liter, np.: sokół, sokoły, sokoli, również przedrostków, np. przedrostek z– może być pisany jako z–, ś–, s– np.: zbić, ściemniać, splątać
Zasada historyczna
Obejmuje ona przede wszystkim pisownię wyrazów z niewymiennym rz, ż, ch, h, ó i u np.: rzeka, żubr, chyba, hamulec, córka, but.
Wyjaśnia, dlaczego obecnie występuje odmienna pisownia dźwięków identycznie brzmiących dla większości użytkowników polszczyzny np.: rzepka – żywy, chór – juhas, czółno – muł.
Zasada fonetyczna
W niektórych wyrazach głosce odpowiada zawsze ten sam znak graficzny np.: dom, tata, tarka, rysunek, ropa, łowy, zegar, kasa.
Zasada konwencjonalna
Obejmuje wszystkie te zagadnienia ortograficzne, których nie można wyjaśnić za pomocą powyższych zasad. Wskazuje ona m.in. sposoby skracania wyrazów, tworzenia skrótowców, pisania wyrazów z łącznikiem, zapisu nie z różnymi częściami mowy, użycia Wielkiej litery, łącznej lub rozdzielnej pisowni, partykuły by oraz przyimków, np.: Barbara, nr, niedobry, jadłby, PKO, biało–niebieski, zza.
Polska ortografia jest dosyć rozbudowana i ma wiele wyjątków, więc warto sięgnąć po słowniki poprawnej polszczyzny lub podręczniki ortograficzne, by poznać pełen zakres zasad pisowni.