| ZARZUT WOBEC KRÓLA | CYTAT ILUSTRUJĄCY STAWIANY ZARZUT | WYJAŚNIENIE ZNACZENIA |
| Król nie jest potomkiem królewskim, lecz szlachcicem | „Jesteś królem, a czemu nie królewskim synem? To niedobrze; krew pańska jest zaszczyt przed gminem”. | Szlachta zarzuca królowi brak królewskiego pochodzenia, uznając, że tylko urodzenie, a nie zasługi, daje prawo do tronu. |
| król nie jest cudzoziemcem jak jego elekcyjni poprzednicy | „Zgoła, byle był nie swój, choćby i pobłądził, Zawżdy to lepiej było, kiedy cudzy rządził”. | Szlachta woli obcych władców, bo można nimi łatwiej manipulować – rodak budzi w nich niechęć i zazdrość. |
| król jest za młody, aby zasiadać na tronie | „Powiem więc bez ogródki: oto młodyś jeszcze. Pięknież to, gdy na tronie sędziwość się mieści’’. | Szlachta uważa młodość króla za wadę, bo utożsamia mądrość i doświadczenie wyłącznie ze starością. |
| król ma niewłaściwe wyobrażenie o sposobie rządzenia krajem i ludźmi | „Król nie człowiek. To prawda, a ty nie wiesz o tym; Wszystko ci się coś marzy o tym wieku złotym’’. | Szlachta zarzuca królowi, że chce rządzić rozumnie i sprawiedliwie, podczas gdy oni wolą tyranię i utrzymanie przywilejów. |
| król ceni wiedzę i ludzi wykształconych | „Księgi lubisz i w ludziach kochasz się uczonych; I to źle. Porzuć mędrków zabałamuconych’’. | Szlachta potępia zainteresowanie króla nauką i uczonymi, uznając to za zbędne i szkodliwe w rządzeniu. |
1. Zwróć uwagę, że każdy zarzut jest absurdalny – Krasicki wykorzystuje ironię, by ośmieszyć głupotę i uprzedzenia szlachty.
2. Zauważ, że w rzeczywistości satyra broni króla i pokazuje, że jego cechy – rozum, dobroć, wiedza i patriotyzm – są cnotami, a nie wadami.
3. Dojdź do wniosku, że autor ujawnia konflikt między nowoczesnym myśleniem o władzy a zacofaniem i egoizmem szlachty.