Wyjaśnienie: Autor używa tej metafory, by pokazać, że oświeceniowy rozum stał się nową formą wiary – choć miał zastąpić religię, sam przybrał jej cechy. Snopek wskazuje w ten sposób sprzeczność epoki: odrzucając Boga, ludzie zaczęli czcić rozum.
Opinia i uzasadnienie: Sformułowanie to można uznać za paradoksalne, ponieważ ludzie oświecenia, którzy odrzucali religijne dogmaty, sami zaczęli traktować rozum w sposób dogmatyczny. Ich „wiara w rozum” stała się równie absolutna jak wiara religijna, co pokazuje, że człowiek zawsze poszukuje autorytetu i sensu – nawet wtedy, gdy odrzuca Boga.
1. Zwróć uwagę, że określenie „pogański bożek” łączy ironię i krytykę – pokazuje, że rozum stał się przedmiotem czci, choć miał symbolizować wolność od kultu.
2. Podkreśl, że paradoks oświecenia polega na tym, iż racjonalizm, który miał być wyrazem niezależności, sam stał się rodzajem nowego dogmatu.
3. Dojdź do wniosku, że Snopek sugeruje, iż człowiek, nawet w epoce rozumu, nie potrafi żyć bez „świętości” – zawsze tworzy coś, czemu wierzy bezkrytycznie.