Pijaństwo
Charakter utworu:
– dialog dwóch szlachciców na temat nadużywania trunków.
Krytykowane wady:
– pijaństwo i obżarstwo;
– megalomania;
– pieniactwo.
Przyczyny pijaństwa:
– obyczaj i tradycja biesiadna wśród szlachty;
– nuda, towarzystwo, chęć zabawy i usprawiedliwianie własnych słabości;
– brak umiaru i fałszywe przekonanie, że picie jest oznaką odwagi i towarzyskiego stylu.
Skutki pijaństwa:
– utrata zdrowia i godności, upadek moralny;
– kłótnie, przemoc, kompromitacja w oczach innych;
– osłabienie rozumu i degradacja człowieka do poziomu zwierzęcia.
Puenta:
– skłonność do alkoholu jest silniejsza niż świadomość jego szkodliwości
– pijaka nie da się zmienić – po całej rozmowie na temat szkodliwości alkoholu pijak idzie na wódkę
1. Przypomnij sobie, że utwór ma formę dialogu dydaktycznego, typowego dla satyry oświeceniowej.
2. Zauważ, że Krasicki ośmiesza przywary polskiej szlachty, zwłaszcza nadużywanie alkoholu i brak samokontroli.
3. Zwróć uwagę na to, że autor pokazuje nieskuteczność moralizowania – człowiek zna prawdę, ale nie potrafi jej zastosować w praktyce.
4. Pamiętaj, że satyra ma funkcję wychowawczą – ma zawstydzić i skłonić do refleksji.
5. Miej też na uwadze, że działo to zawiera ironię i gorzki humor, dzięki czemu ośmiesza wadę, ale nie traci powagi przesłania.