Podaj podstawowe cechy gospodarcze, demograficzne i społeczne państw o różnym poziomie rozwoju oraz omów je na wybranych przykładach.

Państwa słabo rozwinięte

a) cechy gospodarcze:

• niska wartość PKB per capita – nie przekracza ona 2 tys. USD;
• przewaga rolnictwa i przemysłu w strukturze PKB;
• w strukturze eksportu przeważają towary mało przetworzone;
• bardzo niskie nakłady na prace badawczo-rozwojowe.

b) cechy demograficzne:

• wysoki przyrost naturalny;
• wysoki wskaźnik umieralności;
• średnia długość trwania życia często nie przekracza 40 lat;
• bardzo młode społeczeństwo;
• duży udział rolnictwa i przemysłu w strukturze zatrudnienia.

c) cechy społeczne:

• bardzo wysoki poziom analfabetyzmu;
• niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb żywieniowych.

Przykład państwa słabo rozwiniętego – Czad:

• wartość PKB per capita wynosi około 1 tys. USD;
• udział rolnictwa w tworzeniu PKB wynosi 60%, natomiast przemysłu ponad 15%;
• w eksporcie przeważają towary rolno-spożywcze;
• współczynnik przyrostu naturalnego wynosi ok. 19‰;
• szacuje się, że w tym państwie co siedem minut umiera jedno dziecko;
• średnia długość życia wynosi 49 lat;
• piramida wieku i płci ma szeroką podstawę, natomiast wąski szczyt, co świadczy o dużym udziale w społeczeństwie dzieci, natomiast bardzo małym osób starszych;
• w rolnictwie zatrudnionych jest ponad 75% wszystkich pracujących;
• analfabetyzm dotyczy ponad 75% ludności;
• jest to jedno z najbiedniejszych państw na świecie.

Państwa o średnim poziomie rozwoju

a) cechy gospodarcze:

• średni poziom PKB per capita – od 2 do 15 tys. USD;
• duży udział usług w tworzeniu PKB, a jednocześnie utrzymujący się na wysokim poziomie udział przemysłu i rolnictwa;
• w strukturze eksportu duży udział mają środki transportu, elektronika i produkty przemysłu lekkiego;
• niewielkie nakłady na prace badawczo-rozwojowe – poniżej 1% PKB.

b) cechy demograficzne:

• niski przyrost naturalny;
• wskaźnik umieralności na nieco wyższym poziomie niż w przypadku państw wysoko rozwiniętych;
• średnia długość trwania życia wynosi ok. 65 lat;
• społeczeństwo zastojowe;
• w strukturze zatrudnienia przeważają usługi i przemysł, natomiast udział rolnictwa kształtuje się na poziomie od 10% do 30%.

c) cechy społeczne:

• niski poziom analfabetyzmu;
• średnia wartość kaloryczna spożywanych przez ludność posiłków.

Przykład państwa o średnim poziomie rozwoju – Brazylia:

• wartość PKB per capita wynosi ok. 7,5 tys. USD;
• udział usług w tworzeniu PKB wynosi 64%, przemysłu – 31%, a rolnictwa – 5%;
• największy udział w eksporcie mają rudy żelaza;
• wartość współczynnika przyrostu naturalnego wynosi ok. 7‰;
• średnia długość trwania życia wynosi 73 lata;
• wskaźnik śmiertelności wynosi 6,7 ‰;
• 53% ogółu pracujących zatrudnionych jest w usługach, 24% w przemyśle, natomiast w rolnictwie – 23%;
• analfabetyzm dotyczy 7,4% ludności.

Państwa o wysokim poziomie rozwoju

a) cechy gospodarcze:

• wysoka wartość PKB per capita – powyżej tys. USD;
• znacząca przewaga usług w tworzeniu PKB, natomiast bardzo mały udział rolnictwa;
• w strukturze eksportu przeważają towary wysoko przetworzone;
• wysokie nakłady na prace badawczo-rozwojowe – od 2 do 4% PKB.

b) cechy demograficzne:

• ujemny lub bliski zera przyrost naturalny;
• bardzo niski wskaźnik umieralności niemowląt;
• średnia długość trwania życia wynosi ok. 80 lat;
• społeczeństwo starzejące się;
• w strukturze zatrudnienia przeważają usługi, natomiast udział rolnictwa jest niewielki.

c) cechy społeczne:

• analfabetyzm nie występuje lub stanowi marginalne zjawisko;
• wysoka wartość kaloryczna spożywanych przez ludność posiłków.

Przykład państwa o wysokim poziomie rozwoju – Polska:

• wartość PKB per capita wynosi ok. 18 tys. USD;
• udział usług w tworzeniu PKB wynosi 68%, przemysłu – 29,6%, a rolnictwa – 2,4%;
• największy udział w eksporcie mają maszyny, urządzenia i sprzęt transportowy
• wartość współczynnika przyrostu naturalnego wynosi ok. – 1,3‰;
• średnia długość trwania życia wynosi 78 lat;
• 57,9% ogółu pracujących zatrudnionych jest w usługach, 31,2% w przemyśle, natomiast w rolnictwie – 10,6%;
• analfabetyzm dotyczy 0,3% ludności.