| Wielkie Księstwo Poznańskie przed 1830 r. | Wielkie Księstwo Poznańskie po 1830 r. |
| B. Utrzymanie urzędu namiestnika.D. Nauka w szkołach po polsku.F. Zagwarantowanie Polakom dostępu do urzędów. | A. Ograniczenie swobód narodowych.C. Germanizacja szkolnictwa, administracji i sądownictwa.E. Zawieszenie urzędu namiestnika |
W roku 1830 wybuchło powstanie listopadowe, w którego konsekwencji, na terenie zaboru pruskiego dokonano wielu zmian, na niekorzyść zamieszkujących go Polaków. Obywateli spotkały liczne represje, będące odwetem za bunt, w postaci powstania.
Przed rokiem 1830 Wielkie Księstwo Poznańskie cieszyło się rozwojem edukacji i pozornej swobody. Na czele państwa stał władca pruski, jednak istniał także urząd namiestnika, który sprawowali Polacy (np. Antoni Radziwiłł) i który miał tworzyć pozory wolnego państwa i nadziei na odzyskanie niepodległości przez Polskę. Pomimo tych swobód, państwo pruskie sprawowało pełną kontrolę nad rzeczywistością Księstwa.
Po upadku powstania listopadowego sytuacja pogorszyła się, ponieważ państwo zaborcze rozpoczęło proces germanizacji tych terenów, czyli stopniowego narzucania języka niemieckiego i pozbywania się języka polskiego ze szkół, placówek i urzędów.
Dokonano także zawieszenia, a następnie całkowitej likwidacji urzędu namiestnika, więc władzę sprawował już jedynie król Pruski.
Polacy znaleźli się w dużo trudniejszej sytuacji, ponieważ ich wolności obywatelskie zostały znacznie ograniczone przez represje popowstaniowe.