| WSTĘP | |
| Wprowadzenie do tematu (np. ogólna refleksja związana z problemem, wyjaśnienie pojęć kluczowych, przywołanie kontekstu) | Pokusa towarzyszy człowiekowi od zarania dziejów. Każdy z nas staje czasem przed trudnym wyborem między tym, co właściwe, a tym, co wydaje się przyjemne lub korzystne. Uleganie pokusom często prowadzi do błędów, cierpienia i utraty moralnej równowagi, ale może też stać się ważną lekcją życiową. W literaturze wielu bohaterów doświadcza tego wewnętrznego konfliktu – i nie zawsze wychodzi z niego zwycięsko. Pokusa jest częścią ludzkiej natury i sprawia, że człowiek nieustannie konfrontuje się z własnymi pragnieniami i zasadami. To właśnie sposób, w jaki reaguje na pokusę, pokazuje jego dojrzałość i zdolność do podejmowania odpowiedzialnych decyzji. |
| Teza (sformułowanie stanowiska wobec problemu) | Człowiek, który ulega pokusom, często ponosi bolesne konsekwencje swoich czynów, ponieważ pozwala, by emocje i pragnienia przysłoniły mu rozsądek oraz głos sumienia. |
| ROZWINIĘCIE | |
| Argument 1. (argumentacja na potwierdzenie tezy, wynikająca z analizy lektury obowiązkowej) | Należy zacząć od tego, że uleganie różnego rodzaju żądzom, np. żądzy władzy prowadzi człowieka do moralnego upadku i utraty człowieczeństwa. Widać to w ,,Makbecie’’ Williama Szekspira. Tytułowego bohatera zgubiła niepohamowana ambicja. Zachęcony przez czarownice i żonę – Lady Makbet, decyduje się na morderstwo króla Dunkana, by samemu sięgnąć po tron. Z czasem staje się coraz bardziej okrutny, popełnia kolejne zbrodnie i traci spokój ducha (doświadcza halucynacji, nie może spać), aż w końcu ginie. |
| Wniosek cząstkowy: | Historia Makbeta dowodzi, że żądza władzy i uleganie pokusie potrafią zniszczyć nie tylko życie, lecz także moralność człowieka. |
| Argument 2. (argumentacja na potwierdzenie tezy, wynikająca z analizy innego utworu literackiego) | Pokusy związane z bogactwem i posiadaniem mogą odebrać człowiekowi zdolność do odczuwania radości i miłości. Doskonałym przykładem jest Harpagon – główna postać komedii pt. ,,Skąpiec’’ Moliera. Bohater utworu całkowicie podporządkowuje swoje życie gromadzeniu pieniędzy. Jego chciwość przybiera obsesyjny wymiar: największym skarbem staje się dla niego szkatułka z oszczędnościami, której strzeże jak największego dobra. Dla majątku poświęca szczęście własnych dzieci – Klary i Wacława – i niszczy relacje z ludźmi. Gdy traci szkatułkę, popada w rozpacz i ujawnia, że jego jedyną miłością są pieniądze. |
| Wniosek cząstkowy: | Książka Moliera udowadnia, że ślepe dążenie do bogactwa i przywiązanie do dóbr materialnych prowadzi do moralnego i emocjonalnego upadku człowieka. |
| Argument 3. kontekst (np. pogłębienie rozważań wynikające z analizy trzeciego utworu) | Warto dodać, że uleganie pokusie prowadzi do utraty niewinności i oddalenia od dobra. Tak właśnie dzieje się w historii Adama i Ewy opisanej w Księdze Rodzaju. Pierwsi ludzie żyją w raju, w bliskości z Bogiem, lecz wąż – uosobienie Szatana – kusi ich, by złamali zakaz i zjedli owoc z drzewa poznania dobra i zła. Pragnąc mądrości i boskiej potęgi, ulegają namowom węża. Nieposłuszeństwo ma dramatyczne konsekwencje – Adam i Ewa zostają wygnani z Edenu, tracą niewinność i sprowadzają na świat cierpienie oraz śmierć. |
| Wniosek cząstkowy | Historia Adama i Ewy pokazuje, że każda pokusa, nawet z pozoru niewinna, może prowadzić do upadku i oddzielenia człowieka od źródła dobra i szczęścia. |
| ZAKOŃCZENIE | |
| Podsumowanie – sformułowanie wniosków końcowych | Podsumowując powyższe rozważania, należy stwierdzić, że uleganie pokusom zawsze niesie ze sobą negatywne skutki. Niezależnie od tego, czy dotyczą one władzy, pieniędzy, czy pragnienia wiedzy, prowadzą do cierpienia, utraty moralności lub wewnętrznego spokoju. Pokusy są nieodłączną częścią ludzkiego życia, ale to od człowieka zależy, czy potrafi się im oprzeć. Tylko kierowanie się rozsądkiem i sumieniem pozwala zachować godność oraz uniknąć tragicznych konsekwencji swoich decyzji. |
1. Zwróć uwagę, że w tym wypracowaniu masz pokazać, czym jest pokusa i jak wpływa na człowieka. Najpierw musisz dobrze wyjaśnić to pojęcie we wstępie – pokaż, że pokusa to sytuacja wyboru między tym, co słuszne, a tym, co łatwiejsze lub bardziej kuszące.
2. Zauważ, że Twoim zadaniem jest udowodnienie tezy, iż uleganie pokusom prowadzi do cierpienia lub moralnego upadku. Każdy argument powinien to potwierdzać – dlatego sięgnij po przykłady z różnych lektur.
3. Przypomnij sobie, w jakich utworach pojawia się motyw pokusy. W „Makbecie” bohater ulega żądzy władzy, w „Skąpcu” Harpagon daje się opanować chciwości, a w historii Adama i Ewy z Biblii ludzie łamią boski zakaz. Wymienienie konkretnych postaci i sytuacji pokazuje, że rozumiesz temat.
4. Dostrzeż, że w rozwinięciu musisz połączyć analizę i interpretację – nie wystarczy opisać wydarzeń, trzeba wyjaśnić, dlaczego bohaterowie postępują w ten sposób i jakie ponoszą konsekwencje.
5. Zwróć uwagę, że zakończenie powinno podsumować całość i przynieść uniwersalny wniosek – pokaż, że pokusy są częścią ludzkiego życia, ale prawdziwa siła człowieka tkwi w tym, by się im oprzeć i kierować sumieniem.