| I. WSTĘP (wprowadzenie do tematu) |
| Samotność to jedno z najgłębszych ludzkich doświadczeń. Może wynikać z losowych wydarzeń, utraty bliskich lub odrzucenia przez innych, ale bywa też świadomym wyborem – próbą odnalezienia sensu i spokoju. Literatura często ukazuje bohaterów, którzy zmagają się z samotnością w różnych jej wymiarach – duchowym, fizycznym i emocjonalnym. |
| Teza |
| Samotność może być zarówno zrządzeniem losu, jak i świadomym wyborem człowieka, ale w obu przypadkach staje się źródłem refleksji i kształtuje wewnętrzny świat bohatera. |
| II. ROZWINIĘCIE (sformułowanie argumentów i przywołanie kontekstów) |
| Samotność może być wynikiem wierności ideałom i odwagi w obliczu śmierci. Widać to w postawie Rolanda z Pieśni o Rolandzie, który zostaje sam na polu bitwy po śmierci swoich towarzyszy. Mimo cierpienia nie traci odwagi ani wiary. Do końca walczy w obronie ojczyzny i Boga, a umierając, trzyma w rękach róg i miecz Durendal. Jego samotność ma wymiar heroiczny – pokazuje niezłomność i poświęcenie w imię wyższych wartości. Czasem samotność może być także próbą wiary i duchowej siły człowieka. Hiob – tytułowy bohater biblijnej Księgi Hioba – doświadcza jej, gdy traci rodzinę, majątek i zdrowie. Zostaje opuszczony przez przyjaciół i pozostaje sam wobec Boga. Choć przeżywa zwątpienie i bunt, nie przestaje ufać Stwórcy. Ostatecznie jego cierpienie prowadzi do duchowego oczyszczenia i pogłębienia wiary, a Bóg wynagradza bohatera. Historia Hioba pokazuje, że samotność może być częścią drogi do zrozumienia sensu życia i boskiego planu. Należy też dodać, że niekiedy osamotnienie jest świadomym wyborem człowieka, który poświęca się dla dobra innych. Widać to w micie greckim o Prometeuszu w Mitologii Jana Parandowskiego Prometeusz buntuje się przeciw bogom, by dać ludziom ogień – symbol rozwoju i wiedzy. Za ten czyn zostaje ukarany przez Zeusa i przykuty do skały, gdzie cierpi w samotności. Mimo bólu nie żałuje swojego czynu, ponieważ kieruje się miłością do ludzi. Jego samotność jest heroiczna i symbolizuje odwagę, poświęcenie oraz gotowość do cierpienia za prawdę. Warto wspomnieć, że alienacja może być również konsekwencją wierności własnym przekonaniom moralnym. Można to zauważyć w ,,Antygonie’’ – tragedii Sofoklesa. Tytułowa bohaterka zostaje odrzucona przez władcę i społeczeństwo, ponieważ sprzeciwia się zakazowi Kreona i decyduje się pochować brata. Jej samotność jest dramatyczna – zostaje skazana na śmierć i uwięziona w grobie. Mimo lęku i cierpienia nie wyrzeka się swoich wartości, pokazując, że wyobcowanie może być ceną za odwagę i wierność sumieniu. Nie sposób nie dodać, że samotność może być też wynikiem emocjonalnego cierpienia i nieszczęśliwej miłości. Gustaw, bohater IV części Dziadów Adama Mickiewicza, zostaje odrzucony przez ukochaną kobietę – Marylę. Jego alienacja jest pełna bólu, rozpaczy i tęsknoty. Zamknięty w świecie wspomnień, nie potrafi znaleźć ukojenia ani pogodzić się z losem. Jego doświadczenie ukazuje, że izolacja i poczucie pustki może prowadzić do wewnętrznego rozdarcia i utraty sensu życia. |
| III. ZAKOŃCZENIE (podsumowanie i sformułowanie wniosków końcowych) |
| Podsumowując powyższe rozważania, można stwierdzić, że samotność ma różne oblicza – może być zarówno wynikiem heroicznego poświęcenia, jak i cierpienia, odrzucenia czy świadomego wyboru. Dla Rolanda i Prometeusza staje się próbą odwagi i wierności wartościom, dla Hioba – testem wiary, dla Antygony – konsekwencją moralnej niezłomności, a dla Gustawa – skutkiem nieszczęśliwej miłości i emocjonalnego bólu. Wszystkie te postacie łączy jedno: samotność kształtuje ich człowieczeństwo i ujawnia prawdę o ich wnętrzu. Można więc uznać, że samotność nie jest tylko cierpieniem – bywa także drogą do poznania siebie, dojrzałości i duchowego rozwoju. |
1. Najpierw zwróć uwagę na temat pracy – musisz rozważyć, czy samotność jest wynikiem przeznaczenia, czy też świadomego wyboru człowieka. Twoja teza powinna jasno określać Twoje stanowisko wobec tego problemu.
2. Przygotuj plan pracy z podziałem na wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Zapisz tezę, przykłady i argumenty. Sprawdź ich zgodność.
3. Pamiętaj o logicznej budowie wypracowania – zacznij od wprowadzenia, w którym wyjaśnisz pojęcie samotności i przedstawisz tezę. W rozwinięciu przedstaw kolejne argumenty poparte przykładami z lektur i kontekstami, a zakończenie poświęć na podsumowanie wniosków.
4. Zauważ, że w każdym argumencie i kontekście chcesz pokazać inny rodzaj samotności – heroiczną (Roland, Prometeusz), duchową (Hiob), moralną (Antygona) i emocjonalną (Gustaw). W ten sposób udowodnisz, że temat został ujęty szeroko i wieloaspektowo.
5. Zwróć też uwagę na język wypowiedzi – używaj spójnych, logicznych zdań, unikaj powtórzeń i zachowaj ton refleksyjny. To wypracowanie powinno łączyć analizę z interpretacją, a nie streszczać utwory.
6. Pamiętaj o funkcji zakończenia – powinno ono nie tylko podsumowywać argumenty, ale też wprowadzać ogólną refleksję o znaczeniu samotności w życiu człowieka.