| CYTAT | NAZWA ŚRODKA | FUNKCJA W UTWORZE |
| „Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim” Moja droga Orszulo, tym zniknieniem swoim” | apostrofa (bezpośredni zwrot do córki) | wyraża miłość i tęsknotę ojca, podkreśla emocjonalny charakter wypowiedzi, ukazuje głęboki żal po utracie dziecka. |
| „Pełno nas, a jakoby nikogo nie było […]” | antyteza | ukazuje sprzeczność między fizyczną obecnością ludzi a duchową pustką po utracie Urszulki, podkreśla samotność i rozpacz poety. |
1. Zwróć uwagę, że apostrofa to bezpośredni zwrot do adresata, często nieobecnego lub zmarłego, używany w celu wyrażenia silnych emocji.
2. W Trenie VIII poeta kieruje apostrofę do swojej zmarłej córki, co pozwala mu okazać żal i tęsknotę oraz nadaje utworowi osobisty i poruszający ton.
3. Przypomnij sobie, polega na zestawieniu przeciwstawnych pojęć lub sytuacji, by uwypuklić różnice między nimi.
4. Dostrzeż, że w cytacie „Pełno nas, a jakoby nikogo nie było” kontrast podkreśla pustkę duchową po śmierci dziecka mimo obecności innych ludzi.
5. Dojdź do wniosku, że dzięki zastosowaniu tych środków Kochanowski wyraża emocjonalny dramat ojca, który nie potrafi pogodzić się ze stratą.