Cechy, jakie można przypisać osobie, którą nazwiemy „samarytaninem”, to przede wszystkim empatia, altruizm, gotowość do pomocy, troska o potrzeby innych, a także brak uprzedzeń i szacunek dla różnorodności. Samarytanin był gotów pomóc rannemu podróżnikowi, mimo że był obcym dla niego i nie dzielił z nim żadnych wspólnych wartości czy tradycji. Dlatego też, aby być nazwanym „samarytaninem”, trzeba okazać empatię i gotowość do pomocy wobec innych, niezależnie od ich pochodzenia, kultury, religii czy orientacji seksualnej.
W najbliższym otoczeniu osoba, którą można nazwać "samarytaninem", to może być ktoś, kto regularnie angażuje się w pomoc innym ludziom, czy to poprzez wolontariat, działalność charytatywną, czy po prostu okazywanie empatii i troski wobec swoich bliskich i sąsiadów. Takie osoby cechują się wysokim poziomem empatii, zrozumienia i gotowością do działania, aby pomóc innym.
Samarytanin to człowiek miłosierny, śpieszący z pomocą chorym i słabym.