Prawa człowieka są czymś, czego realizację państwo powinno nam zagwarantować, podczas gdy wolności są czymś, w co państwo nie powinno ingerować.
Prawa i wolności osobiste, zawarte w Konstytucji RP:
prawna ochrona życia;
poddawanie człowieka eksperymentom naukowym wyłącznie za jego zgodą;
zakaz stosowania tortur i kar cielesnych;
nieprzedawnienie zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości;
nietykalność i wolność osobista;
prawo do obrony przed sądem; zasada domniemania niewinności;
prawo do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy przez bezstronny i niezawisły sąd;
prawo rodziców do wychowania dzieci zgodnie z własnymi przekonaniami, przy uwzględnieniu stopnia dojrzałości dziecka i wolności jego sumienia;
ochrona prawna życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia; prawo do decydowania o życiu osobistym;
obowiązek ujawnienia informacji na swój temat tylko na podstawie ustawy; prawo dostępu każdego do dotyczących go dokumentów urzędowych i zbiorów danych;
wolność i ochrona tajemnicy komunikowania się;
nienaruszalność mieszkania;
wolność sumienia i religii;
wolność poruszania się po terytorium RP oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu; swoboda opuszczania terytorium RP;
brak możliwości wydalenia z kraju obywatela polskiego ani zakazania mu do niego powrotu;
wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji; zakaz stosowania cenzury prewencyjnej;
prawo azylu w RP dla cudzoziemców;
zakaz ekstradycji obywatela polskiego, lecz z pewnymi wyjątkami;
Prawa i wolności polityczne, zawarte w Konstytucji RP:
wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich;
wolność zrzeszania się;
prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach;
prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej; dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia niektórych organów władzy publicznej;
prawo do udziału w referendum oraz wybierania Prezydenta RP, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego;
prawo składania do organów władzy publicznej oraz do instytucji społecznych petycji, wniosków i skarg w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą;
Konstytucja RP gwarantuje wiele praw i wolności. Prawa i wolności osobiste dotyczą ochrony życia, zdrowia, mienia, wolności słowa i sumienia, zaś prawa i wolności polityczne – kwestii związanych z udziałem obywateli w życiu politycznym.