| Monarchia w Anglii | Republika w Anglii |
| Ograniczanie praw parlamentu przez Karola Stuarta. | Dyktatura Cromwella. |
| Detronizacja monarchy. | Ograniczenie przywilejów arystokracji. |
| Uprzywilejowanie arystokracji. | Obrona interesów średnich kupców. |
| Stosowanie represji wobec purytanów. |
Ogłoszenie w Anglii ustroju republikańskiego miało miejsce 30 stycznia 1649 r., czyli w dzień ścięcia Karola I Stuarta, który został oskarżony o zdradę stanu. W 1653 r. Cromwell przyjął tytuł lorda protektora, co było równoznaczne z przejęciem władzy w kraju. Okres republikański w historii angielskiej trwał do 1660 r., w którym na tronie zasiadł syn Karola I Stuarta, Karol II Stuart.