Architektura romańska pełniła bardziej funkcję użytkową – świadczą o tym m.in. masywny kształt, ubogie zdobienia i prosty wygląd. Dla przykładu, grube mury pełniły m.in. funkcję obronną, pozwalając miejscowej ludności zbierać się w kościołach w razie zagrożenia. Do głównych elementów zdobniczych w architekturze romańskiej można zaliczać m.in. rozetę, czyli ozdobne okno nad wejściem do kościoła, a także samo wejście – ozdobione portalem. Można to zaobserwować na sztandarowych przykładach architektury romańskiej, takich jak Rotunda św. Prokopa w Strzelnie.
Architektura romańska charakteryzuje się surowym wyglądem – bardziej zdobne elementy można obserwować w późniejszej architekturze gotyckiej.