Opisz topos theatrum mundi, porównując go w okresie renesansu na przykładzie fraszki Jana Kochanowskiego O żywocie ludzkim oraz w baroku opierając się na wiersz Wacława Potockiego Człowiek igrzyska Boże.
W baroku motyw theatrum mundi pokazywał, że człowiek tak naprawdę nie ma prawie żadnej wolności. Jest jak pionek na szachownicy, kierowany rękami diabła albo anioła. Nie może sprzeciwić się ani swojemu losowi, ani zasadom gry. Jedyny element jego wolności to staranie się, by w chwili śmierci być na właściwym polu – białym, polu dobra, które daje zbawienie, a nie na polu czarnym, polu zła, które oznacza potępienie. Fraszka Kochanowskiego również opisuje człowieka potraktowanego jak zabawkę w rękach losu, ale nie ma przesłania dydaktycznego, nie zachęca do starania się o zbawienie. Człowiekiem nie kierują diabeł ani anioł, tylko po prostu los, Fatum czy Bóg. We fraszce nie ma więc elementu rywalizacji dobra i zła, jest tylko poddanie się losowi.
Wiersz Wacława Potockiego różni od fraszki Kochanowskiego przede wszystkim wprowadzenie elementu gry między diabłem a aniołem. Człowiek baroku zawsze podlega jakimś sprzecznościom, w tym wypadku dobra i zła, i jest polem walki – metaforycznie przedstawionej jako szachy. We fraszce Kochanowskiego taki motyw nie jest obecny – człowiek renesansu czuje się podległy losowi, ale nie widzi w tym elementu walki, raczej spokojnej, stoickiej rezygnacji.
Zadanie 2.
219Ćwiczenie 4.
241Ćwiczenie 1.
241