Historia–upiór to przeszłość, która jest straszna i powoduje w ludziach wiele zgorszenia. Nie chcą się oni z nią identyfikować, a raczej odciąć od straszliwego piętna, które się z nią wiąże.
Zauważ, że Sienkiewicz mityzuje historię Polski tak, aby pokazywać walory przodków naszej narodowości. W ten sposób historia, której nie pamiętamy, staje się dla nas powodem do dumy, a obserwowanie klęsk – sposobem do naprawiania błędów.