Sienkiewicz podobnie jak Matejko skupił się na wielkich czynach dokonanych przez Polaków. Oboje postawili na zauważanie pięknych wzorców zachowań. Sienkiewicz jednak idealizował nawet wady Polaków, którzy występowali na kartach jego powieści, a Matejko zaś silnie zaznaczał na swoich obrazach krytykę osobistą. Na przykład „Stańczyk”; obraz, który ukazuje Polskę w sytuacji beznadziejnej, to również smutek i refleksja nad historią narodu.
Zauważ, że obaj twórcy skupili się na wielkich czynach narodowych, jednak Matejko nie przesadzał z idealizacją wydarzeń dziejowych.