Akcja przypowieści rozpoczyna się w momencie, gdy młodszy syn prosi ojca, aby przekazał mu swoją część majątku. Po potrzymaniu spadku młodszy syn postanawia opuścić rodzinny i prowadzić rozrzutny tryb życia. Ze względu na roztrwonienie posiadanego majątku jest zmuszony podjąć prace jako świniopas. Niedługo potem, skruszony, decyduje się na powrót do ojca i przyznaje się do błędu. Ojciec wyprawia ucztę na cześć powrotu młodszego syna do domu, co budzi zazdrość starszego syna, który czuje się niesprawiedliwie potraktowany, gdyż zawsze sumiennie wykonywał swoją pracę w gospodarstwie ojca i nigdy go nie zawiódł. Ojciec stara się wyjaśnić starszemu synowi powody swojego postępowania i nawołuje do radości powrotu młodszego syna.
Przypowieść to gatunek literacki charakterystyczny dla Biblii. Posiada ukryte przesłanie i ma funkcję moralizatorską.