W dziele Malczewskiego artysta jest częścią procesu twórczego, elementem swojej wizji, a także jest odbiorcą własnego dzieła. Jak pisze Magdalena Wróblewska „od XIX stulecia artysta raczej kreuje, niż rekonstruuje rzeczywistość, a dokonuje tego w przestrzeni, która jest już w tym czasie wyjęta z praw zewnętrznego świata, czyli w pracowni” – ta pracownia w Melancholii jest pustą przestrzenią wypełnioną jedynie obecnością artysty i jego wyobraźnią. Artysta staje się stwórcą, który jest autorem własnej wykreowanej wizji, jednocześnie jest jej uczestnikiem, ale pozostaje też krytykiem, który uważnym okiem spogląda na dzieło z zewnątrz.
Dzieło sztuki ma zwykle więcej niż jedną interpretację, w celu odkrycia sensów obrazu warto sięgać do wypowiedzi znawców sztuki i krytyków.