Melancholia w obrazie Malczewskiego odnosi się zarówno do kondycji narodu polskiego, jak i do procesu twórczego samego artysty. Artysta w akcie twórczym będzie czerpał z mocy melancholii, która stanie się dla niego skrzydłami z cytatu Słowackiego. Natomiast naród polski czerpie z melancholii słabości, wpada w apatię, z której nie może się uwolnić.
Podczas interpretacji dzieła warto poszukać informacji o inspiracjach artysty – pozwoli to szerzej spojrzeć na dzieło i odnaleźć więcej sensów podczas analizy.