W demokracji najwyższa władza należy do narodu, który sprawuje ją przede wszystkim za pośrednictwem swoich przedstawicieli. Władza rozdzielona jest między kilka organów, które wzajemnie się kontrolują. Wolne media ujawniają nieprawidłowości w funkcjonowaniu państwa. Jednym z najważniejszych zadań państwa demokratycznego w stosunku do obywateli jest ochrona praw człowieka.
Autorytaryzm to reżim polityczny, w którym naród nie jest suwerenny. Władza skoncentrowana jest w rękach przywódcy i jego najbliższego otoczenia. Podejmowane przez nich decyzje są zatwierdzane przez fasadowy parlament, najczęściej wyłoniony w drodze niedemokratycznych wyborów. System autorytarny neguje jakikolwiek realny podział władz publicznych. W państwach autorytarnych ogranicza się także prawa człowieka, szczególnie prawa polityczne, ponadto nie ma wolności słowa, zgromadzeń czy stowarzyszeń. Ważną rolę odgrywa cenzura, policja polityczna, armia lub różnego rodzaju oddziały specjalne. W klasycznym typie autorytaryzmu nie ma pozwolenia na realną opozycję polityczną.
Państwa totalitarne są przeciwieństwem państwa demokratycznego. Występuje w nich między innymi zasada wodzostwa, centralne zarządzanie gospodarką, rozbudowana biurokracja, propaganda i system policyjny. Władzę sprawuje jedna masowa partia, a aparat urzędniczy decyduje o każdym, najdrobniejszym szczególe życia społecznego. Państwo preferuje określony przez siebie model posłusznego obywatela, utożsamiającego się całkowicie ze społeczeństwem lub narodem, wyznającego obowiązującą ideologię i biorącego aktywny udział w życiu publicznym. W państwach tego typu kreuje się i podsyca nienawiść do określonych grup społecznych, co przejawia się m.in. w aktach ludobójstwa. Działalność opozycyjna jest zakazana, a władze posługują się najczęściej przemocą, aby egzekwować przestrzeganie prawa. Państwami totalitarnymi były między innymi III Rzesza, ZSRR czy faszystowskie Włochy.
Przykładem współczesnych państw autorytarnych w Europie są Białoruś oraz Rosja.