Stopnia utlenienia pierwiastka w związku chemicznym – stopień utlenienia wskazuje, ile ładunków dodatnich lub ujemnych można przypisać atomowi danego pierwiastka przy założeniu, że tworzy on z atomami drugiego pierwiastka tylko wiązania jonowe.
Stopień utlenienia pierwiastka w związku chemicznym podaje się w postaci rzymskiej cyfry nad symbolem pierwiastka. Ujemny stopień utlenienia poprzedza znak minus.
Przy określaniu stopnia utlenienia pierwiastka korzystamy z następujących reguł:
- stopień utlenienia pierwiastka w stanie wolnym przyjęto za równy zeru.
- suma stopni utlenienia wszystkich atomów w cząsteczce związku jest równa zeru.
- suma stopni utleniania atomów wchodzących w skład jonu złożonego jest równa ładunkowi tego jonu.
- stopień utlenienia pierwiastka w jonie prostym jest równy jego ładunkowi.
- fluor we wszystkich związkach występuje na stopniu utlenienia -I.
- w związkach chemicznych tlen występuje w zasadzie na stopniu utlenienia -II, wyjątek stanowią nadtlenki (stopień utlenienia tlenu -I) i fluorek tlenu (stopień utlenienia tlenu II).
- wodór w zasadzie występuje na stopniu utlenienia I, wyjątki stanowią wodorki wszystkich metali oraz niektórych niemetali, na przykład krzemu, arsenu, boru, w których przyjmuje on stopień utlenienia – I.
