Polacy, stosunkowo świeżo po utracie państwa, wykazali się sporą determinacją w kierunku jego odzyskania. Angażowano się na rzecz niepodległości, tworząc towarzystwa naukowe i kulturalne, ale także organizując polską siłę zbrojną – najpierw Legiony Polskie we Włoszech, potem armię polską Księstwa Warszawskiego. Polacy usiłowali budować państwo polskie na bazie Księstwa Warszawskiego, a także walczyć u boku sprzyjającego sprawie polskiej Napoleona.
Wysiłki Polaków w XIX wieku spełzły na niczym – pozwoliły jednak narodowi przetrwać 123 lata zaborów.