Po upadku Rzeczypospolitej na ziemiach polskich panował kryzys ekonomiczny i społeczny wywołany zerwaniem dawnych połączeń. Wprowadzono obcą administrację, w Rosji stosowano represje wobec powstańców kościuszkowskich. Polepszenie się sytuacji było skutkiem śmierci Katarzyny II. W Niemczech rozpoczęto wstępnie proces germanizacji, likwidując polskie szkolnictwo. Na terenie zaboru austriackiego Polacy otrzymali ograniczone prawa polityczne.
Zabór austriacki przez cały okres jego trwania określany jest jako "najlżejszy" dla Polaków. Wielonarodowe imperium austriackie wykazywało się tolerancją w stosunku do języka i kultury polskiej.