W ustroju monarchiczno-szlacheckim władca sprawował najwyższą władzę, ale państwem współrządziła szlachta.
Szlachcic mógł bezkarnie skazać swojego poddanego na chłostę lub śmierć. Dzięki swoim przywilejom posiadała ziemię, podporządkowanych im chłopów, urzędy państwowe i zasiadała w sejmie i sejmikach.