| URSZULKA | OJCIEC | ||
| ROLA W CYKLU | CYTAT | ROLA W CYKLU | CYTAT |
| ukochane dziecko (treny VIII i X) | „Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim/Moja droga Orszulo, tym zniknienim swoim’’, „Orszulo moja wdzięczna, gdzieś mi się podziała?/W którą stronę, w którąś się krainę udała?” | kochający i zrozpaczony ojciec (tren I) | „A mnie płakać mej wdzięcznej dziewki pomoście/Z którą mię niepobożna śmierć rozdzieliła”. |
| następczyni i dziedziczka poety (tren VI) | „Ucieszna moja śpiewaczko, Safo słowieńska/Na którą nie tylko moja cząstka ziemieńska/Ale i lutnia dziedzicznym prawem spaść miała”. | poeta zakładający maskę HIOBA (tren XIX) | „Twój nieutólony płacz(…) łzy gorzkie twoje przeszły aż i umarłych tajemne pokoje”. |
| ofiara okrutnego fatum (tren XI) | „Nieznajomy wróg jakiś miesza ludzkie rzeczy/Nie mając ani dobrych, ani złych na pieczy”. | poeta zakładający maskę NIOBE (tren IV) | „Nie dziwuję Nijobie, że na martwe ciała/Swoich namilszych dziatek patrząc, skamięniała’’. |
| poeta zakładający maskę ORFEUSZA (tren XIV) | „Gdzie te wrota nieszczęsne, któremi przed laty/Puszczał się w ziemię Orfeus, szukając swej straty”. | ||
| poeta zakładający maskę DAWIDA (tren XVIII) | „Wielkie przed Tobą są występy moje/Lecz miłosierdzie Twoje/Przewyssza wszytki złości:/Użyj dziś, Panie, nade mną litości”. | ||
| poeta zakładający maskę BRUTUSA (tren XI) | „Fraszka cnota», powiedział Brutus porażony/Fraszka, kto się przypatrzy, fraszka z każdej strony”. | ||
| poeta zakładający maskę CYCERONA (tren XVI) | „Przecz z płaczem idziesz, Arpinie wymowny/Z miłej ojczyzny?/Wszak nie Rzym budowny/Ale świat wszystek Miastem jest mądremu/Widzeniu twemu”. | ||
| mędrzec, filozof (tren IX) | „Kupić by cię, mądrości, za drogie pieniądze/Która (jesli prawdziwie mienią) wszytki żądze/Wszytki ludzkie frasunki umiesz wykorzenić”. | ||
1. Najpierw musisz przyporządkować Urszulce i ojcu role, które wskazuje podręcznik (np. ukochane dziecko, Safo słowieńska, ofiara fatum; u ojca – kochający rodzic, Hiob, Niobe, Orfeusz, Dawid, Brutus, Cyceron, filozof).
2. Potem do każdej roli dobierasz fragment Trenów, który najtrafniej pokazuje ten obraz postaci. Wystarczą krótkie cytaty, które oddają sens (np. „Wielkieś mi uczyniła pustki w domu moim” dla roli ukochanego dziecka).
3. Zwróć uwagę, że Urszulka jest w trenach ukazywana jako: córka, której brak czuć w domu, utalentowana „Safo słowieńska”, a także niewinna ofiara ślepego losu.
4. Ojciec pokazany jest dwojako – jako zwykły, zrozpaczony rodzic („A mnie płakać mej wdzięcznej dziewki pomoście”) oraz jako poeta, który „zakłada maski” znanych bohaterów i autorytetów (Niobe, Orfeusza, Dawida, Brutusa, Cycerona, Hioba). Dzięki temu jego cierpienie zyskuje wymiar uniwersalny.
5. Na końcu zauważ, że w Trenie IX ojciec–poeta staje się filozofem, ale sam przyznaje, że mądrość i stoicka postawa zawodzą wobec bólu.
6. Dzięki tak dobranym cytatom masz pełny obraz tego, jak w Trenach przedstawione są obie postacie i jakie znaczenie mają ich role.