Przykładowa odpowiedź:
Odpowiedzialność moralna świadków Zagłady poruszana jest przez wielu twórców literatury wojennej. Pisarze i poeci starają się w nich przedstawić moralne konsekwencje związane z byciem świadkiem Zagłady.
Wiersz Miłosza Campo di Fiori porusza tę kwestię. Poeta zwraca uwagę na bierność mimowolnych świadków tragedii ludzkiej – są oni obojętni, skupieni na własnym świecie i własnych sprawach. Choć Zagłada rozgrywa się po drugiej stronie muru, ich uwaga ograniczona jest do kolorowej karuzeli i rozrywek, do których mogą uciec przed trudną rzeczywistością. Zestawiając to zachowanie z reakcją ludzi na włoskim placu Campo di Fiori, Miłosz wskazuje, że ludzie często uciekają w codzienność i rozrywkę, zaś tragedia innych jest im całkowicie obojętna.
Podobne wnioski pojawiają się w innym wierszu Miłosza – Biedny chrześcijanin patrzy na getto. W tym utworze poeta wprost wskazuje na moralną odpowiedzialność świadków zagłady – którzy będą (i powinni być) sądzeni tak samo jak bezpośredni sprawcy zła. Mieli bowiem (potencjalną) możliwość zareagowania na krzywdę i cierpienie innych, a nie zrobili niczego.
Z kolei Borowski w swoich obozowych opowiadaniach zwraca uwagę na inny aspekt moralnej odpowiedzialności świadków będących jednocześnie ofiarami Zagłady. Autor zauważa, że świadkowie będący jednocześnie ofiarami przede wszystkim martwią się o swój los i swoje przetrwanie. W takiej sytuacji zaś przetrwanie innych i moralna odpowiedzialność za pamięć czy za los innych jest mniej istotna.
Literatura wojenna często poświęcona jest kwestii moralnej odpowiedzialności świadków Zagłady. Autorzy różnie tę moralność rozumieją – niektórzy skupiają się na kwestii odpowiedzialności za pamięć o Zagładzie, inni na kwestii reakcji czy zwrócenia uwagi. Wszyscy jednak zauważają, że nie istnieje jedna właściwa odpowiedź.
W celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie musisz odwołać się do swojej znajomości literatury wojennej. Pamiętaj, że większość utworów poświęconych tematyce wojennej porusza kwestię odpowiedzialności uczestników i świadków Zagłady.