Od zawarcia paktu Ribbentrop-Mołotow relacje obu państw układały się dobrze. Każde z państw miało jasno określony cel. Oba państwa prowadziły ze sobą wymianę handlową. Relacje między mocarstwami uległy całkowitej zmianie, gdy 22 czerwca 1941 r. Niemcy zaatakowały ZSRR, realizując plan „Barbarossa”. Wojska niemieckie, stosując metodę wojny błyskawicznej (blitzkrieg), w krótkim czasie zajęły Białoruś, Ukrainę, państwa nadbałtyckie, a co ważne dotarły aż pod Moskwę.
Atak wojsk niemieckich zupełnie zaskoczył ZSRS. 18 IX 1941 r. rozpoczęła się blokada Leningradu, która trwała 900 dni. Blokada ta kosztowała życie ok. miliona ofiar wśród ludności cywilnej. Dostawy żywności organizowano zimą przez zamarznięte jezioro (Ładoga). Od 2 XII 1941 r. do 7 I 1942 r. Armia Czerwona przeprowadziła udaną kontrofensywę w rejonie Moskwy, która usunęła bezpośrednie zagrożenie dla stolicy ze strony wojsk niemieckich.
23 VIII 1939 r. nastąpiło podpisanie przez ZSRS i Niemcy traktatu Ribbentrop-Mołotow, uzupełnionego tajną klauzulą o podziale ziem II RP.