Najważniejsze różnice między sposobami sprawowania władzy w Rzymie w czasach republiki i cesarstwa to:
· W republice władza była podzielona między różne organy i urzędy (takie jak zgromadzenie ludowe, senat i magistratury). Cesarstwo cechowało się władzą skoncentrowaną w rękach cesarza, który sprawował władzę absolutną.
· W republice władzę sprawowali urzędnicy wybierani przez obywateli w zgromadzeniu ludowym lub senacie. Cesarz do władzy często dążył przez obalenie poprzedniego władcy lub otrzymywał ją od swego poprzednika.
· Cechą republiki rzymskiej była reprezentatywność, co znaczy, że decyzje w imieniu wszystkich obywateli podejmowali ich przedstawiciele. W cesarstwie władca sprawował samodzielną i autorytarną władzę, nie reprezentował poglądów swych poddanych.
Rzym był republiką w latach 509-30 p.n.e., cesarstwem z kolei od 30 roku p.n.e. do 1453 roku n.e., gdy doszło do zdobycia Konstantynopola przez Turków osmańskich.