Przebieg:
· atak na Rzeczpospolitą przez Szwecję, wykorzystanie konfliktu Polski z Rosją,
· Szwecja szybko podporządkowała sobie Litwę,
· zmuszono króla do ucieczki,
· król zaczął zbierać zwolenników, powrócił do kraju i zaczął obudowywać armię,
· Stefan Czarnecki wraz z Janem Kazimierzem prowadzili wojnę podjazdową,
· narastał opór przeciwko niszczącemu kraj najeźdźcy,
· kraj stanął do walki z wrogiem,
· od 1656 r. na stronę Rzeczypospolitej przeszła Dania, Austria i Rosja oraz Brandenburgia.
Skutki:
· zatwierdzono prawa Szwedów do Inflant,
· Jan Kazimierz zrzekł się korony szwedzkiej,
· strata Prus Książęcych na rzecz sojuszu z Brandenburgią,
· osłabienie Rzeczypospolitej,
· wyniszczenie kraju,
· utrata dzieł sztuki, archiwów i księgozbiorów.
Choć udało się pokonać Szwedów, poprzez stracenie Prus Książęcych pojawił się nowy wróg dla Rzeczpospolitej. W przyszłości Prusy będą jednym z krajów, które rozbiorą Rzeczpospolitą.