Przynależność do wspólnoty według Mendla:
– zakorzenienie w społeczeństwie;
– uczciwa praca i życie;
– traktowanie z szacunkiem swojego miejsca zamieszkania;
– pozytywne relacje z ludźmi;
– traktowanie rozmówcy jako równego sobie człowieka;
– używanie zaimka „nasz”, który świadczy o poczuciu wspólnoty.
Przynależność do wspólnoty według zegarmistrza:
– przysługuje jedynie Polakom;
– Żydzi są obcym elementem i stanowią zagrożenie;
– dystans do Żydów;
– odmówienie Żydom przynależności do wspólnoty ze względu na ich tożsamość;
– uogólnione sądy, używanie zaimka „każdy”.
Według Mendla o przynależności do wspólnoty decyduje uczciwa praca i życie, szacunek do ludzi i miejsca zamieszkania, budowanie pozytywnych relacji. O człowieku świadczą jego czyny i zachowanie, zaangażowanie w społeczeństwo, poczucie przynależności – to one decydują o przynależności do wspólnoty.
Według zegarmistrza przynależność do wspólnoty jest czymś z góry określonym i narzuconym. Polacy tworzą wspólnotę, do której nikt obcy nie może należeć. Żyd jest Żydem. To go określa i wyklucza ze wspólnoty. Nie liczy się jego życie, praca, uczucia, pożyteczność. Zawsze będzie inny i obcy, bo nie jest Polakiem.