Ewolucja przodków człowieka rozpoczęła się około 10 mln lat temu w Afryce. W tym okresie nastąpiła powolna zmiana klimatu, która sprawiła, że lasu ustąpiły miejsca sawannom. Dotychczasowy pokarm stał się trudnodostępny. Aby wypatrzeć pokarm w terenie porośniętym trawą, przodkowie człowieka często stawali na dwóch nogach. Dodatkowo dwunożność lepiej chroniła przed przegrzaniem, bo promienie słoneczne bezpośrednio ogrzewają tylko głowę. Uwolniło to też kończyny przednie, które zaczęły służyć tylko do zdobywania pokarmu, wytwarzania narzędzi.
Dobór naturalny doprowadził do pojawienia się australopiteków ok 4 mln lat temu. Charakteryzowały się one większym mózgiem niż małpy, co spowodowało wydłużenie okresu ciąży, trudniejszy poród oraz wydłużenie dzieciństwa, kiedy to młode, początkowo nieporadne, uczy się i rozwija.
Około 3 mln lat temu w Afryce pojawił się Homo habilis, czyli człowiek zręczny. Produkował narzędzia kamienne, budował domostwa i korzystał z ognia, choć jeszcze nie potrafił go rozniecać.
Dopiero Homo erectus, czyli człowiek wyprostowany, nauczył się krzesać ogień, który służył mu do odpędzania drapieżników, ogrzewania się i gotowania pożywienia. Wywołało zmiany w uzębieniu – masywne zęby stały się niepotrzebne.
Około 400 tys. lat temu pojawił się w Europie i Azji Centralnej człowiek rozumny neandertalski (Homo sapiens neanderthalensis). Tworzył grupy rodzinne, gdzie istniał podział pracy. Używali odzieży i biżuterii. Posługiwali się mową, narzędziami. Tworzyli rysunki naskalne i muzykę. Oddawali cześć siłom natury, grzebali zmarłych. Ich mózgi były większe od mózgów ludzi współczesnych.
Homo sapiens sapiens pojawił się ok. 40 tys. lat temu i przez długi czas współistniał razem z neandertalczykiem (wyginął ok 20 tys. lat temu). Początkowo prowadził koczowniczy tryb życia, ale około 9 tys. lat temu udomowił psa, kozy i owce, opanował uprawę roślin i zaczął stawiać pierwsze osady.